شناسایی محتوا و منبع دانش‌عملی معلمان با تجربه ابتدایی: دلالت‌های آن برای تربیت معلمان ابتدایی در نظام تربیت معلم

هدف پژوهش حاضر شناسایی­ محتوا و منبع دانش عملی معلمان با تجربۀ ابتدایی و ترسیم نحوة تعامل بین آنها در قالب مدل مفهومی است. برای مطالعه هدف مورد نظر، ­از رویکرد کیفی و روش پدیدارنگاری استفاده شد. مشارکت­کنندگان پژوهش شامل 11 معلم با­ تجربۀ بالای 10 سال، از شهرستان ساری بودند که به شیوة نمونه­گیری هدفمند از نوع ملاکی انتخاب شدند. داده­های پژوهش از طریق مصاحبه نیمه­ساختارمند، مصاحبه ­بازسازی شده و چک لیست مشاهده کلاس درس جمع­آوری شد. روش تحلیل داده­ها بر اساس الگوی کدگذاری سه مرحله­ای نظریه داده­ بنیاد انجام گرفت. به طور کلی، یافته­های پژوهش نشان داد محتوای دانش­ عملی ­معلمان شامل 8 مقولة دانش ­موضوعی، دانش­ پداگوژی محتوا، دانش از ­یادگیرنده، دانش از ­برنامه­ درسی، دانش ­مدیریت کلاس ­درس، دانش خلق فضای ­مطلوب یادگیری، دانش­از بافت­ مدرسه و دانش از خود است. همچنین منابع اصلی این دانش­ها شامل تجربة ­تدریس، تجربه­زندگی، دوره­های تربیت­معلم، آموزش ­ضمن ­خدمت، تجربة ­دوران ­تحصیلی، متخصصان و صاحب­نظران دانشگاهی، رسانه­های گروهی، تجربه ­همکاران و بازخورد از یادگیرندگان و والدین آنان است. در پایان بر اساس مدل مفهومی پژوهش، رویکرد سه مرحله­ای به منظور اثربخش­تر کردن برنامه ­درسی تربیت­معلم دورة آموزش ابتدایی کشور ارائه شده است.